ယဉ်ကျေးမှုများ ထိပ်တိုက်တိုးခြင်း

တစ်။
၁၉၈၉-ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ (၉) ရက်နေ့၌ ဘာလင်တံတိုင်းဖြိုဖျက်ခြင်းခံရပြီးသောအခါ စစ်အေးတိုက်ပွဲ ပြီးဆုံးသွားသည်။ ထိုအခါ ဖူကူးယားမား အစရှိသော ပညာရှင်တချို့က – ကွန်မြူနစ်စနစ် နှင် အနောက်ကမ္ဘာ၏ လစ်ဘရယ်ဒီမိုကရေစီ တို့အကြားစစ်ပွဲတွင် ကွန်မြူနစ်စနစ်ကျဆုံးသွားပြီ၊ သမိုင်း၏ အလားတူ ထိပ်တိုက်တိုးဖြစ်စဉ်များ မရှိတော့ပြီ၊ သမိုင်းတစ်ခန်းရပ်ပြီ ဟု ဆိုလာကြသည်။ ထိုအခါ ဖူကူးယားမား၏ ဆရာဟောင်း ဖြစ်သူ ဆင်မျူယယ် ဟင်တင်းတန် (Samuel Huntington) က “Clash of Civilizations and Remaking of World Order” ယဉ်ကျေးမှုများ ထိပ်တိုက်တိုးခြင်း နှင့် ကမ္ဘာနိုင်ငံများအခင်းအကျင်းသစ် ဖန်တီးခြင်း ဆိုသည့် စာအုပ်ကို ရေးသားသည်။ ယင်းစာအုပ်ကို ၁၉၉၆-ခုနှစ်တွင် ထုတ်ဝေသည်။

ယင်းစာအုပ်၏ အဓိကသတင်းစကားမှာ စစ်အေးတိုက်ပွဲအပြီး အုပ်စုနှစ်စုတို့တိုက်ပွဲ ပြီးသွားသော်လည်း ယဉ်ကျေးမှုအဖွဲ့အစည်း (Civilization) များ၏ တွန်းတိုက်မှုများရှိလာမည်၊ အထူးသဖြင့် သိသိသာသာဖြစ်မည့် တွန်းတိုက်မှုပုံစံနှစ်ရပ်မှာ အနောက်ဒီမိုကရေစီကမ္ဘာ နှင့် ကျန်သော ယဉ်ကျေးမှုများအကြား တွန်းတိုက်မှု နှင့် အစ္စလမ်မစ်ကမ္ဘာနှင့် ကျန်သော ယဉ်ကျေးမှုများအကြား ဖြစ်သော တွန်းတိုက်မှုများသည် အများဆုံးဖြစ်နိုင်သည် စာရေးသူက ဆိုသည်။

နှစ်။
ယဉ်ကျေးမှုအဖွဲ့အစည်းအုပ်စုများကို ဟင်းတင်တန်က (သေးငယ်အုပ်စုကလေး အချို့ကို ထည့်မတွက်လျှင်) အကြမ်းဖျင်းအားဖြင့် အဓိက ရှစ်အုပ်စုခွဲနိုင်သည် ဟု တင်ပြသည်။
(၁) တရုတ် (Sinic)၊ – တရုတ်နှင့် တရုတ်အသိုက်အဝန်း၊ ဗီယက်နမ် နှင် ကိုးရီးယားအပါအဝင်
(၂) ဂျပန် (Japonic)
(၃) ဟိန္ဒူ (Hindu)
(၄) အစ္စလမ်မစ် (Islamic)
(၅) အောသိုဒေါ့ (Orthodox) – ရုရှားဗဟိုပြု
(၆) အနောက်နိုင်ငံများ (the west) – ဥရောပ နှင့် မြောက်အမေရိက ဗဟိုပြု
(၇) လက်တင်အမေရိက (Latin America)
(၈) အာဖရိက (Africa)

သုံး။
အနောက်အုပ်စုအဖို့ ကျရိပ်သန်းလာခြင်းဖြစ်သည် ဟု ဟင်တင်းတန်က ယူဆပြီး၊ အောက်ပါ လက္ခဏာသုံးရပ် ရှိနေသည် ဟုလည်း ဆိုသည်။
(က) အနောက်အုပ်စု၏ အကျဘက်ကိုသွားနေမှုမှာလည်း အလွန်နှေးသော ဖြစ်စဉ်တစ်ရပ်ဖြင့်သာ ရှိနေဆဲဖြစ်ပြီး၊ ကမ္ဘာ့အင်အားကြီးနို်င်ငံများကို ရုတ်ချဉ်းသက်ရောက်မှု မရှိနိုင်သေး၊
(ခ) ပါ၀ါကျဆင်းခြင်းဖြစ်စဥိမှာ မျဉ်းဖြောင့်အတိုင်း တသမတ်တည်းဖြစ်လိမ့်မည် မဟုတ်၊ ပြန်တက်ခြင်း အရှိန်ပြန်ရခြင်း ရပ်ဆိုင်းသွားခြင်း စသည်ဖြင့် ဖြစ်နေနိုင်သည်၊
(ဂ) နိုင်ငံတစ်ရပ်၏ပါ၀ါအနေအထားသည် (ဆိုလိုသည်မှာ အကျဆိုသည်မှာလည်း) ယင်းပါ၀ါကို ကိုင်ထားသူများ၏ ဆုံးဖြတ်ချက်များ အမူအကျင့်များအပေါ် မူတည်ပြီး သက်ရောက်မှုရှိမည်၊

လေး။
အစ္စလမ်မစ်အုပ်စု နှင့် တရုတ်အုပ်စုတို့ ပူးပေါင်းမှုအားဖြင့် ယင်းနှစ်အုပ်စုစလုံး၏ ဘုံရန်သူဖြစ်သော အနောက်အုပ်စုကို ရင်ဆိုင်လိမ့်အည်ဟု စာရေးသူက မှန်းဆထားသည်။ အနောက်အုပ်စု နှင့် ကျန်အုပ်စုများအားလုံးတို့အကြား အဟဖြစ်စေသော အခြင်းအရာသုံးရပ်ကို ဟင်းတင်းတန်က ဤသို့ထောက်ပြသည်။
(၁) အသစ်အသစ်သော အင်အားကြီးနိုင်ငံများ ပေါပေါများများဖြစ်မလာရေး ဗျူဟာအားဖြင့် စစ်အင်အားသာလွန်နေမှုကို ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းထားရန် အနောက်အုပ်စုတွင် အရည်အသွေးရှိနေဆဲဖြစ်ခြင်း၊
(၂) လူ့အခွင့်အရေး နှင့် ဒီမိုကရေစီ အစရှိသော အနောက်အုပ်စု၏ စံတန်ဖိုးများ ထွန်းကားရေးကို ရှေ့တန်းတင်ခြင်း၊
(၃) အနောက်နိုင်ငံသားမဟုတ်သည့် နိုင်ငံကူးသူများ၊ ဒုက္ခသည်များကို အနောက်လူ့အဖွဲ့အစည်းများသို့ ဝင်ရောက်ခွင့်အား ကန့်သတ်ခြင်း၊
အနောက်အုပ်စု၏ ယဉ်ကျေးမှုအရကြီးစိုးမှု (cultural hegemony) ကို ဆက်လက် ကျင့်သုံးထိန်းသိမ်းနိုင်ရန် အားထုတ်နေခြင်းအဖြစ် ဤအချက်သုံးချက်ကို အနောက်အုပ်စု မဟုတ်သောနိုင်ငံများက ရှုမြင်သည်။

အဓိကတောက်လျှောက်တွန်းတိုက်မှု (fault line war) အဖြစ် အနာက်အုပ်စု နှင့် အစ္စလမ်မစ်အုပ်စု နှစ်အုပ်စုအကြား ဖြစ်လာလိမ့်မည်ဖြစ်ပြီး၊ အုပ်စုဗဟိုနေရာရ ဆရာကြီးနှစ်နိုင်ငံတို့ကြား တွန်းတိုက်မှုမှာ အမေရိကန် နှင့် တရုတ်အကြား ဖြစ်လာလိမ့်မည် ဟု ဟင်းတင်တန်က ဟောကိန်းထုတ်သည်။

ငါး။
အောက်ပါအချက်များသည် အနောက်အုပ်စု နှင့် အစ္စလမ်မစ်ကမ္ဘာတို့အကြား ပဋိပက္ခကို ပိုဆိုးစေသည့် အချက်များဖြစ်သည် ဟု ဟင်းတင်တန်ကမြင်သည်။
(က) ကမ္ဘာ့မူဆလင်လူဦးရေတိုးပွားမှုနောက်ဆက်တွဲမှာ အလုပ်လက်မဲ့ မကျေမနပ် လူငယ်ထု များသထက်များလာပြီး အစ္စလမ်မစ်အရေးတော်ပုံခေါင်းစဉ်တွေအတွက် လူစုရလွယ်ခြင်း၊
(ခ) မကြာသေးခင်က အစ္စမစ်ဘာသာ၏ ပြန်နိုးထလာမှုကြောင့် (အခြားသာသာများနှင့် နှိုင်းစာလျှင်) အစ္စလမ်ဘာသာ၏ ဆီလျော်မှန်ကန်အား ပြန်လည်ခိုင်မာလာမှုအဖြစ် မူဆလင်များက ရရှိခံစားကြခြင်း၊
(ဂ) အနောက်စံတန်ဖိုးများ အစဉ်အလာများကို ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာမူများဖြစ်လာစေရန် အနောက်အုပ်စုက အားထုတ်နေခြင်း နှင့် အနောက်အုပ်စု စစ်အင်အားအသာစီးရမှုကို ရှိမြဲရှိနေစေအောင် အားထုတ်နေခြင်းတို့အား မူဆလင်အသိုက်အဝန်းများက မျက်မုန်းကျိုးခြင်း၊
(ဃ) ဘုံရန်သူ ကွန်မြူနစ်ဝါဒ မရှိတော့ပြီဖြစ်သည့်အတွက် အနောက်အုပ်စုနှင့် အစ္စလမ်မစ်အုပ်စုတို့ တစ်ဘက်ကိုတစ်ဘက် ရန်သူများအဖြစ်ကြည့်မြင်နိုင်ရန် အားလပ်သွားကြပြီဖြစ်ခြင်း၊
(င) ခေတ်တိုးတက်လာသည့်အလျောက် အနောက်အုပ်စုနှင့် အစ္စလမ်မစ်အုပ်စုတို့ ထိတွေ့ဆက်သွယ်နိုင်မှု များပြားလာသည်နှင့်အမျှ တစ်ဘက်နှင့်တစ်ဘက် မတူကွဲပြားမှုများအဖြစ်သိမြင်ကြရခြင်းအား ပိုမို အကျယ်ချဲ့မြင်နိုင်ကြခြင်း၊
[မှတ်ချက်။ ။ အစ္စလမ်မစ်အုပ်စုနှင့် အနောက်အုပ်စု အုပ်စု ၏ ပဋိပက္ခအဖြစ်မြင်သည့် ဤအမြင်ကို (“၂၁-ရာစုအတွက် သင်ခန်းစာ ၂၁ ခု” စာအုပ်ကိုရေးသူ) ယူဗောလ် နိုအာ ဟရားရီက လက်မခံချေ။ အစ္စလမ်မစ်အခြေခံဝါဒမှာ အနောက်အုပ်စုတစ်ခုတည်းနှင့် ထိပ်တိုက်ရင်ဆိုင်မှု ဖြစ်နေခြင်း မဟုတ်ဘဲ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ လူ့ယဉ်ကျေးမှုအား ခြိမ်းခြောက်နေမှုအဖြစ် သူကရေးသားသည်။]

ခြောက်။
လူ့ယဉ်ကျေးမှုပေါင်းစုံတို့၏ကမ္ဘာဖြစ်လာချိန်မှာ အနောက်အုပ်စုအနေဖြင့် အခြေအနေနှင့်ဆီလျော်မှုရှိအောင် ပြောင်းလဲ ချိန်ဆလုပ်ဆောင်မှုမရှိပါက – အနောက်အုပ်စု၏ ပါ၀ါနှင့် သြဇာသော်လည်း ကျဆင်းလာမည် (သို့မဟုတ်ပါက) အခြားသော အင်အားကြီး ယဉ်ကျေးမှုအုပ်စုများနှင့် ထိပ်တိုက်တွေ့ခြင်းဖြစ်သွားနိုင်သည် ဟု သူကဆိုသည်။

KZO
(၀၇-၀၈၂၀၂၁)

[လူငယ်များအတွက် နိုင်ငံရေးမှတ်စုတိုများ (၉)]

---

Tag: လူငယ်များအတွက် နိုင်ငံရေးမှတ်စုတိုများ

---

Arakan-related Books and Documents / ရခိုင်​​ရေးရာ စာအုပ်​စာတမ်းများ

---